Όρος: “Βίος” & “Ηθική” | 1970
O όρος Βιοηθική – Bioethics προτάθηκε από τον Van Rensselaer Potter (1911 – 2001), Αμερικανός Βιοχημικός, Καθηγητής Oγκολογίας στο εργαστήριο McArdle Laboratory for Cancer Research στο Πανεπιστήμιο του Winsconsin, o οποίος ορίζει τον όρο Βιοηθική και περιγράψει μια νέα φιλοσοφία που ενσωμάτωνε τη βιολογία, την οικολογία, την ιατρική και τις ανθρώπινες αξίες.
Εάν όμως η Βιοηθική ορισθεί ως η επιστήμη εκείνη που εξετάζει όχι απλώς τα προβλήματα που δημιουργούν οι σύγχρονες ιατρικές επιστήμες και τεχνολογίες αλλά ως η επιστήμη που εξετάζει τα προβλήματα που ήγειραν ανέκαθεν οι εκάστοτε ιατρικές επιστήμες και τεχνολογίες, τότε οι απαρχές της μπορούν κάλλιστα να αναχθούν στην εποχή των προσωκρατικών, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη, όταν το πρώτον εμφανίσθηκε η ιατρική επιστήμη και τέχνη.
Το ερώτημα είναι εάν η ιατρική είναι επιστήμη, τέχνη ή πρακτική σοφία. Κάτι που απαντά λίαν ευφυώς ο Αριστοτέλης.
Ο πυθαγόρειος φιλόσοφος Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που έγραψε πάνω σε ιατρικά θέματα.
Προσπάθησε να κατανοήσει και να αναλύσει την υγεία και την ασθένεια.
Ο Εμπεδοκλής ο Ακραγαντίνος ίδρυσε την ιατρική σχολή της Κάτω Ιταλίας η οποία συγκρούσθηκε με τη σχολή της Κνίδου και της Κω. ′Έγραψε το «Περί φύσεως» που σώζεται σε αποσπασματική μορφή και το «Καθαρμοί» που δεν έχει διασωθεί.
Φαίνεται να τον απασχολεί το ερώτημα της αρχής των όντων και ειδικότερα των ανθρωπίνων όντων, ενώ προσπαθεί να διατυπώσει μια θεωρία φυσιολογίας των
ζωτικών λειτουργιών.
Στην αρχή και μέχρι την εποχή του Ιπποκράτη η ιατρική εξαρτάται από τη φιλοσοφία. Ο Ιπποκράτης είναι εκείνος ο οποίες τις διαχώρισε και κατέστησε την ιατρική ανεξάρτητη επιστήμη.
Ιπποκρατική Ηθική
Ο Όρκος του Ιπποκράτη χρονολογείται περίπου στο 411 π.Χ. και είναι μέχρι και σήμερα το πιο γερό θεμέλιο της Ιατρικής Δεοντολογίας και Ιατρικής, ο οποίος μετέτρεψε την Ιατρική από επάγγελμα σε λειτούργημα. «Η καθολικότητα των εντολών του και ο βαθύς ανθρωπισμός του, τον ανέδειξαν σε ένα κείμενο μοναδικής και αιώνιας αξίας».
Η Βιοηθική σήμερα!
Η Βιοηθική μελετά και αναλύει τα ηθικά ζητήματα που ανακύπτουν από τις νέες εφαρμογές της επιστήμης, με σκοπό να προληφθούν κίνδυνοι στην κοινωνική ζωή.
Η Βιοηθική είναι η εφαρμογή της ηθικής στις επιστήμες της ζωής. Είναι ο κλάδος που ασχολείται με όσα ηθικά και κοινωνικά προβλήματα ανακύπτουν από τις νέες εφαρμογές της Βιολογίας και της Ιατρικής, προσπαθώντας να πετύχει μια εξισορρόπηση των ωφελειών και των κινδύνων από τις αποφάσεις μας για τη χρήση της τεχνολογίας.
Από τη φύση της η Βιοηθική είναι το σημείο τομής διαφορετικών επιστημονικών πεδίων: της Βιολογίας και της Ιατρικής αλλά και της Νομικής, της Φιλοσοφίας, της Κοινωνιολογίας και της Θεολογίας.
Σκοποί της Βιοηθικής είναι:
- Να ορίσει και να υπερασπιστεί ανθρώπινες αξίες, όπως π.χ. το δικαίωμα στην ζωή και στην υγεία και ο σεβασμός στην αυτονομία του ατόμου.
- Να προαγάγει τις αξίες αυτές στους τομείς της έρευνας και της επιστήμης.
- Να προβλέψει τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις και να σταθμίσει τα οφέλη και τους κινδύνους προς όφελος του ανθρώπου, των άλλων ζωντανών οργανισμών και του περιβάλλοντος.
- Να διαμορφώσει, τελικά, ένα πλαίσιο για την πρακτική επίλυση δύσκολων ηθικών διλημμάτων.
Διακρίσεις της Βιοηθικής
Η σύγχρονη Βιοηθική διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, ως προς τη θεματολογία της:
Η Βιοϊατρική Ηθική ασχολείται με τα ηθικά και κοινωνικά ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση της ζωής του ανθρώπου, κυρίως στο πεδίο της Ιατρικής.
Η Περιβαλλοντική Ηθική ενδιαφέρεται για τον τρόπο διαχείρισης της ζωής όλων των άλλων οργανισμών ή μικροοργανισμών, είτε στο πεδίο εφαρμογών, όπως η παραγωγή τροφίμων, καυσίμων ή η διατήρηση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, είτε στο πεδίο της βιολογικής έρευνας.