Οι Θράκες Φιλόσοφοι

Η Θράκη υπήρξε γενέτειρα πολλών σημαντικών φιλοσόφων, με τον πιο γνωστό να είναι ο Δημόκριτος. Εκτός από τον Δημόκριτο, η Θράκη φιλοξένησε και άλλους προσωκρατικούς φιλοσόφους, οι οποίοι συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ελληνικής φιλοσοφίας.  η περιοχή της Θράκης, λόγω της θέσης της, δέχτηκε επιρροές από διάφορους πολιτισμούς, γεγονός που επηρέασε και τη φιλοσοφική σκέψη της. Η παρουσία φιλοσόφων στην περιοχή συνέβαλε στην πολιτιστική ανάπτυξη της Θράκης και στην εξάπλωση των φιλοσοφικών ιδεών στην αρχαία Ελλάδα.

Δημόκριτος

Ο Δημόκριτος γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης, ανάμεσα στα χρόνια 470-457 π.Χ.

Καταγόταν από πλούσια οικογένεια και γι’ αυτό κατάφερε να πάρει άρτια μόρφωση και να πραγματοποιήσει ένα πολύχρονο ταξίδι σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής.

Επισκέφθηκε επίσης και την Αθήνα, όπου είχε την τύχη να συναντηθεί και να συνομιλήσει με τον Σωκράτη, χωρίς να του αποκαλύψει την ταυτότητά του. Σε γενικές γραμμές δεν έμεινε ικανοποιημένος από το ταξίδι του στην Αθήνα και δεν επιδίωξε να προβάλει καθόλου το φιλοσοφικό και πνευματικό του έργο. Όταν ολοκλήρωσε τα ταξίδια του μέσα και έξω από τον ελληνικό κόσμο, γύρισε στα Άβδηρα, που βρίσκονταν τότε σε μεγάλη ακμή και δεν συνταράχτηκαν ούτε από πολιτικές έριδες ούτε πλήχθηκαν από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

 Πρωταγόρας

Το δεύτερο «αιρετικό» πνεύμα της αρχαιότητας μετά τον Δημόκριτο, που συνδέεται Άβδηρα είναι ο Πρωταγόρας.

Οι αρχαίες πηγές μιλούν με σεβασμό για τον πνευματικό άνθρωπο που γεννήθηκε στα Άβδηρα στα 485 π.Χ., ταξίδεψε σε πολλές περιοχές του ελληνισμού και έγινε γνωστός, επηρεάζοντας πολύπλευρα την ελληνική σκέψη. Πολυμαθής και δεινός ρήτορας, δημιούργησε εχθρούς και φίλους, όπως μπορούμε να διαβλέψουμε στον περίφημο διάλογο του Πλάτωνα «Πρωταγόρας». Στο πρόσωπο του Αβδηρίτη σοφού εντοπίζουμε τα σημαντικότερα και αξιολογότερα χαρακτηριστικά του πνευματικού ρεύματος της σοφιστικής.

Λεύκιππος

Η ζωή, η καταγωγή, το έργο του Λεύκιππου περιβάλλονται από αναπάντητα ερωτήματα και αμφισβητήσεις, ακόμη από την αρχαιότητα.

Οι Επικούρειοι αμφισβητούν την ύπαρξή του, ο Αριστοτέλης ταυτίζει τον Δημόκριτο με τον Λεύκιππο, ενώ ο Διογένης ο Λαέρτιος («Βίοι Φιλοσόφων», βιβλίο ΙΧ, παρ. 30-33) γράφει ότι: «Ήταν Ελεάτης, κατ’ άλλους Αβδηρίτης και κατ’ άλλους Μιλήσιος. Άκουσε τον Ζήνωνα». Γενικά, οι αρχαίοι που δέχονται την ύπαρξη του Λεύκιππου παραδέχονται ότι στα έργα του «Περί Νου» και «Μέγας Διάκοσμος» ο Λεύκιππος συνέλαβε τους άξονες της ατομικής θεωρίας, που επεξεργάστηκε στη συνέχεια ο μαθητής του Δημόκριτος.

 Βίων

Ο Βίων ο Αβδηρίτης ήταν αστρολόγος, μετεωρολόγος, μαθηματικός και φιλόσοφος, μαθητής του Δημόκριτου.

Ο Διογένης ο Λαέρτιος («Βίοι Φιλοσόφων», βιβλίο, παρ. 58) πληροφορεί ότι: «Ο Βίων ο Αβδηρίτης ήταν δημοκρίτειος και μαθηματικός, έγραψε στην Αττική και Ιωνική διάλεκτο. Αυτός πρώτος είπε ότι υπάρχουν οικήσεις μερικές, όπου η νύχτα είναι έξι μήνες και η μέρα έξι μήνες» («Ούτος πρώτος είπεν είναι τινάς οικήσεις, ένθα γίγνεσθαι εξ μηνών την νύκτα και εξ την ημέραν»).

Οι παραπάνω διαπιστώσεις του Βίωνα συνεπάγονται ότι είχε συνείδηση της σφαιρικότητας της Γης. Επίσης, ο Βίων ασχολήθηκε με τη σχέση της φοράς των ανέμων με το κλίμα. Από όσα του αποδίδονται, βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Βίων είχε ταξιδέψει πολύ σε μακρινές περιοχές της Γης.

 Ανάξαρχος

Ο Ανάξαρχος ανήκει στη σχολή των Αβδήρων, φιλόσοφος που απηχεί ιδέες του Δημόκριτου και του Πρωταγόρα.

Το νέο στοιχείο που τον διαφοροποιεί είναι η σύνδεση φιλοσοφίας και πολιτικής, καθότι συνόδευσε το Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του και του έλεγε τη γνώμη του για διάφορα θέματα. Ο Αρριανός (95-175 μ.Χ.) και ο Πλούταρχος (47-127 μ.Χ.) μας δίνουν πληροφορίες για τη σχέση αυτή του Ανάξαρχου και του Αλέξανδρου. Ο Διογένης ο Λαέρτιος («Βίοι Φιλοσόφων», βιβλίο ΙΧ, παρ. 58-60) αναφέρει για τον Ανάξαρχο: «Ο Ανάξαρχος ήταν από τα Άβδηρα, μαθήτευσε κοντά στον Διογένη τον Σμυρναίο, που ήταν μαθητής του Μητρόδωρου του Χίου».

 Εκαταίος

Ο Εκαταίος από τα Άβδηρα αναφέρεται σαν ιστοριογράφος και σαν φιλόσοφος, μαθητής του σκεπτικού Πύρρωνα.

Η ζωή του τοποθετείται στα τέλη του 4ου π.Χ. και στο πρώτο μισό του 3ου π.Χ. αιώνα. Το έργο του «Περί Αιγυπτίων» αναφέρεται στην Αίγυπτο, στην οποία μάλιστα περιηγήθηκε. Πιστεύουν ότι ο Διόδωρος ο Σικελιώτης τον χρησιμοποιεί στις «Ιστορίες» του. Ο Εκαταίος, κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο, αναφέρει ότι επιπλέον οι Μάγοι φρονούσαν πως οι θεοί είναι γεννητοί, δηλαδή έχουν κάποια αρχή μέσα στο χρόνο.

Κύλιση στην κορυφή